نوشته شیما پازوکی هنرجوی مدرسه آرتسنس
در دوسالانه ونیز سال 2019، هنرمند هندی شیلپا گوپتا تک اثر بدون عنوانی را اجرا کرد که در عین سادگی، مخاطب را به تفکری عمیق و چند سویه فرا میخواند؛یک دروازه فلزی از همانها که در ورودی بسیاری از خانهها و به منظور حفاظت و ایجاد امنیت نصب میشود، با ظاهری که در نگاه اول عادیست، نصب شده بر روی دیوار یک گالری و با این تفاوت که،این دروازه فقط یک لنگه دارد. ویدئوی کامل این اثر را میتوانید در صفحه اینستاگرام مدرسه آرتسنس مشاهده کنید.
اولین تضاد؛ دروازه در مقابل دیوار. این دروازهایست نه برای عبور که برای توقف. این دیواریست نه برای گذشتن که برای متوقف کردن هر نیروی پیش روندهای. دروازه اما عادی و ساده نیست. چارچوبی از فلز قطور و تقویت شده دارد که با هر بار باز و بسته شدن، به دیوارهای دو طرف برخورد میکند و خراش و ترکی گاه اندک و گاه عمیق بر جای میگذارد. دروازه باز هم چیز متفاوت دیگری دارد، سرنیزه هایی در بالا و سر نیزه هایی در درون و حفرهای که شاید تداعی کننده قلب انسان است. آیا این دروازه استعارهای از انسان نیست؟
انسانی مجهز به ابزارهای دفاع و حمله، اغراق شده و زمخت. خود را به دیوارهایی میکوبد که گاه آشکارند و گاه پنهان. انسان که ابتدا سرچشمه مهر ورزیدن و حمایت بوده، حالا تبدیل به موجودی خشمگین شده که میکوبد بر دیوارها تا ویران کند و رها شود. با سرعتی نا مشخص، با حرکاتی یکنواخت. در انتظار عاقبتی از جنس فرو ریختن.
انسان که باید آغوش امن و ماوای حمایتگری باشد، استحاله شده، پوستهای خشن به دور خود کشیده که زخم میزند تا زخم نخورد.
و حفرهای که روزی قلب بوده، حالا فضاییست سرد و خالی از مهر. موتور محرک این دروازه اما در جاییست که مخاطب اثر آن را نمیبیند. باز هم میتواند استعاره از انسانی باشد که با شیاطین بیشمار درون خود در نبرد است و کسی را یارای تشخیص این شیاطین و این نبرد مداوم نیست. آنچه میبینیم فقط آدمیزادیست خالی شده از تمام مفهوم آدمیت. اما همچنان در تلاش برای رهایی.
دیواری که شاهد اندک اندک تخریب شدنش هستیم. با امید و با بیم. در انتظار فرو ریختنش. در انتظار پیروزی انسانی دردمند که تمام وجودش را بر سر این مبارزه گذاشته.
کدامیک زودتر فرو خواهد ریخت؟ ویرانی و تباهی سهم کدامیک خواهد بود؟ آیا پس از فرو ریختن دیوار، راه رهایی باز خواهد شد یا انسان نیز همانند این دروازه، حول محوری محتوم میتواند حرکت کند؟ آیا رهایی ساخته ذهن انسان است؟
اینها و سوالات مشابه تم اصلی آثار شیلپا گوپتا را تشکیل میدهند که در اصل یک فعال مدنیست که هنر را به عنوان تریبونی برای بیان عقاید خود انتخاب کرده است.