ترجمه از تینا تهمتن هنرجوی مدرسه آرتسنس، ویراستاری از تیم تولید محتوای آرتسنس
از سال‌ها پیش تا کنون ارائه تصاویر به صورت مجموعه عکس یک راه مهم و تاثیرگذار برای عکاسان بوده تا روایت‌های موردنظرشان را با قرار دادن تصاویر متعدد در کنار هم بیان کنند. اگر شما هم علاقه‌مند به ساخت یک مجموعه عکس که روایت کننده داستان مورد نظرتان باشد هستید، درنظر داشته باشید که در
کلاس داستان گویی با عکاسی بصورت تخصصی به این موضوع پرداخته می‌شود و همچنین
کلاس عکاسی مستند معاصر ما مطالب بسیاری در این زمینه آموزش داده خواهد شد.
ما در این مقاله در ابتدا نگاهی به مجموعه عکس و تاریخچه استفاده از آن در عکاسی انداخته و سپس بصورت قدم به قدم مراحل ساخت یک مجموعه عکس را با هم پیش می‌بریم.
مجموعه عکس چیست؟
شاید شما هم بارها واژه Storytelling photography را شنیده باشید. یک مجموعه عکس، موضوع یا داستانی را به صورت بصری برای مخاطبانش روایت می‌کند. مشابه داستان‌هایی که در کتاب‌ها می‌خوانیم یا شبیه به موضوعاتی که درباره آن می‌شنویم یا می‌خوانیم، یک مجموعه عکس نیز به هدف نشان دادن کامل یک موضوع و جوانب مختلف آن یا یک موقعیت و وجوه پیرامون آن و با کنار هم قرار دادن تعدادی تک عکس که با دقت گرفته، انتخاب و چیده می‌شوند به وجود می‌آید. تمامی عکس‌های یک مجموعه، موضوع یکسانی دارند (همان موضوع اصلی مجموعه ) و برای بیان بهتر مفهوم، مکمل یکدیگر هستند. مجموعه عکس‌ها اغلب دارای یک عنوان بوده و گاهی نیز متنی کوتاه به عنوان استیتمنت یا بیانیه مجموعه، عکس‌ها را همراهی و تکمیل می‌کنند.
یک مجموعه عکس چه مستند باشد چه راوی یک داستان بصورت صحنه پردازی شده و یا اشکال دیگر عکاسی، هدف از ارائه‌اش اثر گذاری بیشتر بر روی مخاطبان است. البته این اثرگذاری می‌تواند دامنه بسیار گسترده‌ای را دربر بگیرد. می‌تواند اثرگذاری بر وقوع یا عدم وقوع یک اتفاق باشد، می‌تواند باعث افزایش آگاهی درباره یک موضوع باشد و یا می‌تواند بر احساسات مخاطبانش اثر بگذارد. پس فراموش نکنید که در ساخت یک مجموعه عکس، هدف نهایی این نیست که چند عکس خوب درکنار هم داشته باشیم که هرکدامشان به تنهایی هم موثر و خاص و جذاب به نظر می رسند، بلکه این تک عکس‌ها می‌بایست که درکنار هم و در ارتباط با یکدیگر از قدرت بصری خود استفاده کرده و روایت را پیش ببرند، روایتی که به شکلی فراموش نشدنی توجه مخاطب را جلب کرده و او را تحت تاثیر قرار دهد.
تاریخچه مجموعه عکس
در گذشته‌های دور، یعنی تا پیش از سال ۱۹۴۸، نمونه‌های اولیه‌ای از مجموعه عکس به شکل گزارش‌های تصویری در مجلات آن زمان به کار می‌رفت که البته شکل و کاربرد متفاوت داشت. درواقع این مجموعه‌ها اغلب حاصل و نتیجه مشاهده صادقانه و بی طرفانه جهان پیرامون از طرف عکاسان نبودند، بلکه صحنه سازی می شدند و ویراستار از پیش درموردشان تصمیم می‌گرفت یا از بینشان انتخاب می‌کرد تا به عنوان یک مکمل برای مقالاتی که نوشته می‌شد مورد استفاده قرار بگیرند. این شکل استفاده از عکس‌ها ادامه داشت تا زمانی که یک عکاس مجله لایف( و یکی از مهمترین عکاسان در تاریخ عکاسی مستند) به نام ویلیام یوجین اسمیت برای اولین‌بار با عکس‌هایش کاری متفاوت ارایه داد.
او در پروژه جدیدش تصمیم گرفت تا پزشکی شاغل در یک روستای دور افتاده را به مدت ۶ هفته بصورت شبانه‌روزی دنبال کند. با دیدن عکس‌هایی که او در آن مدت ثبت کرده بود مخاطب به خوبی می‌توانست خود را در جایگاه آن پزشک قرار داده و با او همزاد پنداری کند، بداند چه احساسی ممکن است داشته باشد وقتی که مجبور است در طول روز بطور مداوم سرپا بایستد و یا در هر ساعت از شبانه‌روز آماده برای رسیدگی به بیمارانش باشد. این کار اسمیت با نام پزشک دهکده ارائه شد، عکاسان همدوره‌اش را از محدودیت‌هایی که تا پیش از آن برایشان وجود داشت رهانید و راه و روش عکاسان را برای انتقال مشاهداتشان به کلی تغییر داد.
از آن زمان به بعد، توسط آثار عکاسان بزرگی مانند رابرت کاپا، دوروتئا لانگ، دیوید سیمور، گوردون پارکس، ورنر بیشاف، هنری کارتیه برسون و ... فوتوژورنالیسم به وجود آمد، جدی گرفته شد و مخاطبان خاص خود را یافت تا جاییکه در طول جنگ ویتنام نیز مجموعه عکس‌های خوب و اثرگذاری توسط فیلیپ جونز گریفیث، کاترین لروی و بسیاری عکاسان دیگر ارائه شد.
و صد البته در دوران معاصر نیز با توجه به ساده شدن انتشار عکس‌ها ( انتشار در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در مقایسه با چاپ عکس بصورت کاغذی در مجلاتی با شمار محدود) ، مجموعه عکس جایگاه بسیار مهمی در دنیای عکاسی یافته است و عکاسان مهمی مانند آدام فرگوسن، پیتر اسیک، لینسی آداریو و بسیاری دیگر آثارشان را به این صورت ارائه می‌کنند.
انواع مجموعه عکس (Photo Series)
بیشتر مجموعه عکس‌ها چه بصورت مستند عکاسی شده باشند و چه بصورت صحنه پردازی شده، انسان‌هایی را نشان می‌دهند که درگیر موضوعی هستند. برای مثال حتا اگر موضوع مجموعه عکس در رابطه با محیط زیست باشد، روایت شما از آن موضوع می‌تواند حول افرادی شکل بگیرد که با آن مرتبط بوده و یا از آن اثر می‌پذیرند و یا بر روی آن تاثیر می‌گذارند. پس درواقع همانطور که در مقاله
عکاسی مستند؛ از ایده تا اجرا بصورت مفصل توضیح داده‌ایم، یک مجموعه عکس اثرگذار در نهایت همیشه چالش‌ها و تناقضات «انسان بودن» را به نمایش می‌گذارد.
بصورت کلی اگر بخواهیم بگوییم، مجموعه عکس‌ها اغلب در سه دسته‌بندی جای می‌گیرند:
۱-داستان روایی (Narrative Story)
یک روایت داستانی همیشه با پیچیدگی‌ها و برطرف شدنشان، مشکلات و راه حل‌هایشان و فراز و فرودها و زمانشان سر و کار دارد. اگر مشکل مربوطه برطرف نشده باشد، تلاش‌ها برای پیدا کردن راه حل چیزیست که معمولن روایت می‌شود. درست مانند آنچه در یک فیلم خوب می‌بینید، داستان شما نیز باید یک مسیر روایی پیوسته و منسجم داشته و شروع، اوج و پایان آن برای مخاطبان جذاب و اثرگذار باشد.
یک داستان خوب برای تولید مجموعه عکس روایی در درجه اول باید اتفاقی را شامل شود که بتوان آن را به عکس روایت کرد. در این شکل از مجموعه عکس که می‌تواتند صحنه پردازی شده هم باشد،یک مسیر داستانی خوب فارغ از موضوعی که قرار است نمایش دهد، مخاطب را در طول روایت به دنبال خودش می‌کشد و تا پایانی جذاب او را به همراه خود می‌برد. اتفاقاتی که بر پایه رویدادهای ماجراجویانه کوچک و بزرگ، انفرادی یا گروهی، استوار شده‌اند، موضوعات بسیار خوبی برای مجموعه عکس‌های روایی هستند. اگر شما هم مانند خیلی از عکاسان دیگر تمایل به خلق عکس‌های خود دارید،پیشنهاد می‌کنیم فرصت جذاب شرکت در
کلاس عکاسی صحنه پردازی شده مدرسه آرتسنس را از دست ندهید.
۲-مقاله تصویری (Essay)
در گفتگوهای عکاسانه گاهی اتفاق می‌افتد که اصطلاح داستان روایی(Narrative Story) به جای مقاله تصویری(Essay) نیز به طور کلی استفاده می‌شود اما بسیاری از عکاسان معتقدند تفاوت‌های جدی و آشکاری بین این دو سبک از مجموعه عکس وجود دارد. مهمترین تفاوت آنها در این است که در واقع مقاله تصویری(Essay)، نظریه و عقیده‌ای را در دل خود پنهان کرده‌است. مقاله‌های تصویری اغلب تلاش می‌کنند تا موضوع را آنطور که می‌خواهند روایت کنند و با هدف رسیدن به نتیجه‌ای مشخص ساخته شده‌اند، پس جهت‌گیری دارند. درست برعکس اخبار که اگر درست و صادقانه باشند تنها برپایه واقعیت‌های واضح و قابل دسترسی بنا شده‌اند، مقاله‌های تصویری برپایه نوعی تشکیل پرونده و بررسی تمام ابعاد و مثبت و منفی نسبت به موضوع آن شکل می‌گیرد، مانند نشان دادن خطرات و عواقب آتش بازی‌های کنترل نشده برای محیط زیست و یا نشان دادن تلاش‌ها برای محفاظت از جنگل‌ها و سایر منابع طبیعی و مشکلات و سختی‌های موجود بر سر راه آن.
۳-مستند (Documentary)
درست برخلاف مجموعه عکس به سبک مقاله تصویری (Essay)، مجموعه عکس مستند (Documentary) سعی در بی‌طرفی داشته و نظر شخصی عکاس در آن جایی ندارد. در واقع هدف یک مجموعه عکس مستند تنها آگاهی بخشی و نشان دادن واقعیت بدون هیچ گونه قضاوت شخصی است. نمایش واقعیت در این سبک از مجموعه عکس باید به گونه‌ای باشد که نتیجه‌گیری و جهت گیری نسبت به آن بر عهده مخاطب واگذار شود. مجموعه عکس مستند جریانی در حال وقوع را به تصویر می‌کشد و لزومن یک مسیر روایی داستانی به این صورت که پایانی برای آن و یا سوگیری خاصی از طرف عکاس نسبت به موضوع آن وجود داشته باشد را روایت نمی‌کند. مکان‌های تاریخی، اتفاقات در جریان و یا روش زندگی خاصی که برخی افراد دارند همیشه موضوعاتی جذاب و مناسب برای ساخت یک مجموعه عکس مستند هستند.
راه های پیدا کردن موضوع برای مجموعه عکس
داستان‌ها در عکاسی در هر زمان و مکانی وجود دارند، در روزمره هر کدام از ما و در همه رویدادهای پیرامونمان، آنها مدام به وجود می‌آیند و به سرعت تازه شوند. انتخاب یک موضوع و قالب کلی اولین قدم برای ساخت مجموعه است. در ادامه مقاله ما چند پیشنهاد برای شما داریم که با عمل به آنها بتوانید موضوع مناسبی برای مجموعه عکستان پیدا کنید.
۱-جستجو در موضوعاتی که برایتان جالب هستند
هرچه بیشتر به یک موضوع علاقه‌مند باشید، قطعن مجموعه عکس بهتری از آن ارائه خواهید کرد. اینها می‌توانند معضلات اجتماعی و یا محیط زیستی باشند و یا چیزی که صرفن شما درباره‌اش کنجکاوید. در این میان بهتر است موضوعی را پیدا و انتخاب کنید که بر روی خودتان اثرگذار است و درگیرتان می‌کند، سپس آن را به دیگران انتقال دهید.
۲-تجارب شخصی الهام بخش
هرچه بیشتر زندگی را تجربه کرده باشید، حرف بیشتری برای زدن با عکس‌هایتان دارید. زندگی بیشتر، لزومن به معنی سن بالاتر نیست بلکه دقیقن اینجا منظور ما میزان تجارب شما است. این تجربه‌ها می‌توانند کوچک و یا بزرگ باشند، مهم این است که شما آن را گذرانده‌اید، زمانی درگیرش بوده‌اید و شاید به نسبت دیگران، شناخت بهتری از آنها دارید، پس قطعن درباره آنها داستانی برای گفتن دارید. همچنین برای الهام گرفتن میتوانید از فیلم‌هایی که تماشا می‌کنید و یا کتاب‌های یا سایر مطالبی که می‌خوانید و همچنین از اخبار و یا تاریخ هم استفاده کنید.
۳-مشکل/راه حل مشکل
مسایل و مشکلات زیادی در اطرافمان و در همه جای جهان وجود دارند و البته راه حل‌های زیادی نیز در کنارشان قرار دارند. یک عکاس خبری (فوتوژورنالیست) می‌تواند انتخاب کند که یک مشکل، راه حلش و یا هردوی آنها در کنار هم برای مجموعه عکسش عکاسی کند. به اطراف خود نگاه کنید، یک مشکل اجتماعی کوچک یا بزرگ، کشوری یا منطقه‌ای را انتخاب کرده و سعی کنید نشان دهید چرا به نظر شما این مسئله یک مشکل بزرگ است. شما حتا میتوانید مشکلی که قبلن وجود داشته و حالا حل شده است را انتخاب کنید و هزینه‌ها و تلاش‌هایی که در راستای حل شدنش انجام شده است را برای دیگران به نمایش بگذارید. حتا اگر آن مشکل مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشد هم برای شما بهتر خواهد بود، زیرا میتوانید زمان بیشتری را صرف مجموعه عکستان کنید و مسیر برطرف شدن مشکلی را بسیار دقیق‌تر مستند سازی کنید. مدت زمان تکمیل چنین مجموعه عکس‌هایی حتا می‌تواند چندین سال باشد.
۴- یک روز از زندگی
این موضوع، یکی از محبوب‌ترین موضوعات برای کسانی است که به شکل مجموعه عکس کار می‌کنند. چنین مجموعه‌هایی درواقع با نشان دادن روایت‌های کوچکی از زندگی انسان‌ها مخاطبانشان را به سمت درک یک تصویر بزرگتر از کارکرد جهان یا زندگی هدایت می‌کنند. با چنین رویکردی، حتا مجموعه‌هایی که پشت صحنه یک اتفاق را به نمایش می‌کشند هم بسیار جذاب به نظر می‌آیند چرا که درواقع به مخاطبان خود نشان می‌دهند زندگی در پشت پرده‌ها، خصوصن در موقعیت‌هایی که دسترسی به آن برای عموم مردم امکانپذیر نبوده و یا حتا شاید غیرممکن باشد به چه شکل است. پس با دوربین خود به سراغ رویدادها بروید چرا که هم خود رویدادها و هم پشت صحنه‌های آنها موضوعاتی ساده اما قوی برای مستند‌سازی و داستان گویی هستند.
چگونه یک مجموعه عکس بسازیم؟
برای ساخت یک مجموعه عکس خوب باید چندین نکته را درنظر گرفت، در ابتدا و پس از آنکه موضوع کلی مجموعه عکستان را مشخص کردید، کم کم باید به فکر انتخاب عنوان برای آن باشید. برای اینکار میتوانید عناوین مختلفی که هنگام کار کردن بر روی موضوعی که انتخاب کرده‌اید به ذهنتان می‌رسد را یادداشت کنید. همچنین میتوانید به عناوینی که در کتاب‌ها، مقالات و... می‌بینید دقت کنید. بهتر است عنوانی انتخاب کنید که در چند کلمه کل مطلب را بیان می‌کند و به صورت غیر مستقیم نشان دهنده موضوع اصلی مجموعه عکس شما است.
وقتی می‌خواهید از بین عکس‌هایی که گرفته‌اید برای مجموعه نهایی، عکس انتخاب کنید، نیاز به یک معیار مناسب دارید. در اینجا بهترین معیار می‌تواند میزان ارتباط عکس با موضوع اصلی مجموعه باشد پس عکس‌های نامرتبط را حذف کنید. همچنین برای اینکار میتوانید از خود بپرسید این عکس چقدر با عنوانی که من برای این مجموعه عکس انتخاب کرده‌ام هم راستا است؟ حتا ممکن است در میانه راه متوجه شوید عکس‌هایی که جمع آوری کرده‌اید نسبت به موضوع انتخابیتان سوگیری دیگری دارند و مفهومشان مقداری متفاوت با انتخاب اولیه‌تان است. نگران نباشید این مشکل خاصی نیست، چرا موضوع و عنوانتان را تغییر نداده و یک مسیر جدید را دنبال نکنید؟
در روند ساخت یک مجموعه عکس گاهی پیش می‌آید که داستان‌ها در روال اتفاقات و رویدادها کم کم بصورت خود‌به‌خود شکل می‌گیرند و یا حتا تغییر می‌کنند، این اتفاق ممکن است انتخاب‌های اولیه‌ای که برای موضوع یا عنوان مجموعه عکس خود داشتید را تغییر دهند. از طرف دیگر اگر فکر می‌کنید که عنوانی که انتخاب کرده‌اید به خوبی نمی‌تواند بیانگر موضوع عکس‌هایتان باشد، شاید علتش این باشد که این عنوان بیش از حد کلی است و باید آن را جزئی‌تر کنید. عجله نکنید و ایده‌آل گرا نباشید، نیازی نیست همه چیز از ابتدای کار مشخص شده باشد و تا به آخر تغییر نکند. موضوع را به خوبی برای خود مشخص کرده و شروع به عکاسی کنید و نگران چیز دیگری نباشید چون با گذر زمان و تغییراتی که در آن اعمال می‌کنید، مجموعه عکستان فرم صحیح خود را پیدا می‌کند.
در ادامه مقاله به نکاتی اشاره می‌کنیم که برای بهتر شدن مجموعه عکس‌هایتان، بهتر است آنها را درنظر داشته باشید.
ویژگی‌های یک مجموعه عکس خوب
۱-تنوع
یک مجموعه عکس از تصاویری با قاب‌بندی‌ها، زوایا و فاصله کانونی‌های مختلفی ساخته می‌شود. درست است که عکاسانی بزرگ و حرفه‌ای مانند هنری کارتیه برسون تمامی عکس‌های خود را تنها با یک لنز فیکس ثبت می‌کردند، اما برای ساخت یک مجموعه عکس کار عاقلانه‌تر است که که اگر از لنزهای فیکس استفاده می‌کنید، با لنز‌هایی با فاصله کانونی‌های مختلف عکاسی کنیم و اگر لنز زوم هم داریم بهتر است از همه فواصل کانونی آن برای عکاسی استفاده کنیم. درست همانند فیلم‌های سینمایی که از نماهای واید برای معرفی فضا و فضاسازی، از نماهای مدیوم شات برای روایت داستان و از نمای کلوزآپ برای تمرکز بر شخصیت‌ها و احساساتشان استفاده می‌کنند.
انتخاب زوایای خاص و غیرآشنا برای ثبت عکس‌ها توجه مخاطبان را جلب کرده و بر روی آنها تاثیرگذار است. همچنین استفاده از این کار ساختارهای کلیشه‌شده و عادی در ذهن مخاطب را تغییر می‌دهد.
برای ساخت یک مجموعه عکس، ارائه عکس‌ها بصورت سیاه و سپید را هم مدنظر داشته باشید. همانطور که در آثار بزرگانی چون ویلیام یوجین اسمیت میبینیم، معمولن مجموعه عکس‌های بسیاری از عکاسان خبری بزرگ جهان بصورت سیاه و سپید ثبت شده‌اند.
۲-انسجام بصری
اگر یک مجموعه عکس را به عنوان یک کل درنظر بگیریم، این کل از اجزایی کوچک‌تر یعنی تک عکس‌ها ساخته شده است. نکته بسیار مهم در اینجا این است که در یک مجموعه عکس هر تک عکس علاوه بر اینکه بصورت انفرادی مورد بررسی قرار می‌گیرد،معنایش در نسبت با سایر عکس‌ها هم سنجیده می‌شود، چرا که در یک مجموعه عکس و وقتی عکس‌ها کنار هم قرار می‌گیرند،معنای هر عکس می‌تواند بر معانی تصاویر کناری‌اش تاثیرگذار باشد. پس عکس‌های یک مجموعه باید با یکدیگر به خوبی مرتبط باشند. استفاده از المان‌هایی که در داخل عکس‌ها تکرار می‌شوند به چنین هدفی کمک می‌کند. کادربندی‌های شبیه به هم، حال و هوا و فضای تکرار شونده در عکس‌ها، آدم‌ها، اشیاء، پرسپکتیو و فاصله کانونی عوامل دیگری هستند که می‌توانند در مجموعه عکستان نقش یک عنصر مشترک را ایفا کرده و کمک کنند تا انسجام و یک دستی دلنشینی در آن ایجاد شود. حتا اگر عکس‌های شما قرار باشد بخش‌های بسیار متفاوتی از یک داستان را روایت کنند، داشتن انسجام بصری کیفیت مجموعه عکس شما را بسیار بالاتر می‌برد.
۳-کپشن
استفاده از متن در کنار یک عکس می‌تواند میزان اثرگذاری آن را بسیار بیشتر کند. حتا اگر عکسی از هزار کلمه نیز گویا‌تر و قوی‌تر باشد،اما همیشه جایگزین مناسبی برای آن نیست، بلکه متن مناسب در خیلی از مواقع می‌تواند مکمل عکس‌ها هم باشد.پس اگر خواستید میتوانید برای هر عکس از عکس‌های مجموعه عکستان یک کپشن جداگانه داشته باشید. و البته اگر فکر می‌کنید که احتمالن مجموعه عکستان به کپشن احتیج خواهد داشت بهتر است در حین عکاسی اگر متن خاصی به ذهنتان می‌رسد آنرا یادداشت نموده تا فراموش نشود. البته در بسیاری از مواقع هم ممکن است مجموعه عکس‌های شما به هیچ کپشنی هم احتیاج نداشته باشند.
داستان گو مثل یک عکاس
در دوران کنونی به ندرت تک عکس‌هایی ثبت می‌شوند که می‌توانند به اندازه یک مجموعه عکس خوب بر روی مخاطبانشان اثرگذار باشند.هنر داستان‌گویی بصورت مجموعه عکس از همان ابتدای پیدایش هم بر روی مخاطبانش تاثیر زیادی گذاشته و هنوز هم خیلی از افراد استفاده از مجموعه عکس را به عنوان بهترین راه داستان گویی در عکاسی می‌شناسند. مجموعه عکس‌ها می‌توانند تصاویری هرگز دیده نشده را به مردم نشان دهند، می‌توانند منجربه تلاش برای ایجاد تغییر شوند و البته گاهی اینقدر تاثیرگذاری داشته‌اند که بعد‌ها فیلم‌های مستند یا داستانی تحت تاثیرشان ساخته شده است. در عکاسی معاصر نیز مجموعه عکس همچنان قدرت و جایگاه خود را کماکان حفظ کرده و البته که گسترش اینترنت و کاربردهای آن نیز یکی از عوامل اثرگذار بر این نکته بوده‌است. ما در مدرسه آرتسنس فکر می‌کنیم که هر عکاسی باید حداقل یک بار فرم مجموعه عکس را برای ارائه کارهای خود امتحان کند.
مسیر ساخت مجموعه عکس ساده است اما در عین حال هم این مسیر پر از پیچیدگیست، درست مثل زندگی. حواستان باشد که در این مسیر مهمترین بخش‌ها به ترتیب انتخاب و نهایی کردن عکس‌ها، پیدا کردن یک عنوان مناسب برای مجموعه عکس و همچنین استفاده خلاقانه از تکنیک‌ها و تجهیزات عکاسی است، پس در انجام این مراحل دقت بسیار زیادی به خرج دهید تا به بهترین نتیجه ممکن برسید. و صد البته فراموش نکنید که یکی از مهمترین ویژگی‌های یک مجموعه عکس خوب،گذر زمان است.بنابراین صبور باشید و اجازه دهید تا داستان‌های مجموعه عکس‌هایتان به آرامی شکل بگیرند و کامل‌تر شوند،بسیار به ندرت اتفاق می‌افتد که مجموعه عکس‌هایی که در بازه زمانی کوتاه مدتی ثبت شده‌اند بتوانند تاثیرگذاری زیادی داشته باشند.
و در آخر اگر که از این نقشه راهی که در انتهای این مقاله برایتان می‌گوییم پیروی کنید، مطمئن باشید که مجموعه‌هایتان پشت سر هم تکمیل می‌شوند؛ آن نقشه راه،آن فرمول مهم در ساخت مجموعه عکس این است که به جست و جوی مشکلات و تجاربی که بر زندگی شما یا اطرافیانتان تاثیر گذاشته‌اند بپردازید، آنها را در درون و بیرونتان پیدا کرده و با هدف روایت یک داستان کامل، شروع به عکاسی از آنها کنید. مطمئن باشید که از اینکار بسیار لذت خواهید برد و در ضمن جهان اطرافتان نیز قدردان شما خواهد بود.
اگر این مطلب را دوست داشتید پیشنهاد می‌کنیم مقاله هنر ترکیب بندی در عکاسی را هم بر روی وبسایت مدرسه آرتسنس مطالعه کنید.